De omgeving om ons heen verandert. Denk aan de klimatologische veranderingen, technologische ontwikkelingen en de steeds verdergaande globalisering. De vele veranderingen om ons heen maken het beantwoorden van de traditionele vragen op het gebied van risicobeheer lastiger: wat kan er fout gaan, hoe waarschijnlijk is dat en wat zouden de gevolgen zijn? De huidige turbulente onzekere tijd vraagt dan ook om een alternatieve wijze van risicomanagement.
Frank van Summeren en Meta Peek, adviseurs bij RONT Management Consultants en sprekers op het Risk & Resilience Festival.
Denkbare en ondenkbare risico’s
Een organisatie staat dagelijks bloot aan diverse risico’s die de continuïteit van de bedrijfsvoering kunnen verstoren. Om te zorgen dat incidenten uitblijven is het van belang om de risico’s te kennen en te weten hoe deze risico’s (waar mogelijk) kunnen worden voorkomen en (waar nodig) beperkt. Een organisatie heeft te maken met denkbare en ondenkbare risico’s. De denkbare risico’s, die in enige mate voorspelbaar zijn in voorkomen en impact, kunnen door middel van risicomanagement worden beheerst. De ondenkbare risico’s, die niet zijn voorzien, vragen om een alternatieve benadering.
Resilience
Door de organisatie en haar omgeving resilient te maken, is deze weerbaar tegen allerlei verschijningsvormen van (on)denkbare risico’s wanneer de situatie daarom vraagt. Dit betekent niet alleen investeren in maatregelen voor de reductie van specifieke denkbare risico’s, maar ook in het veerkrachtig organiseren van de omgang met ondenkbare risico’s. Bij een resilience ligt de focus op leiderschap, cultuur, houding en gedrag.
Risicomanagement en resilience
Risicomanagement en resilience kunnen elkaar versterken, maar ook afzwakken. Een organisatie kan alleen weerbaar zijn als de beheerkant (door middel van risicomanagement) op orde is. Andersom kan een te grote focus op beheersen leiden tot bureaucratisering en overregulering en daarmee tot een minder wendbare en veerkrachtige organisatie in een veranderende omgeving. Resilience is gebaat bij bewegingsruimte om te investeren in een weerbare organisatie die bestand is tegen allerlei (on)denkbare risico’s waarvan de kans en de impact onzeker is. Hiermee wordt (deels) afgestapt van enkel aandacht voor specifieke maatregelen die bewezen nut hebben tegen een of enkele denkbare voorziene risico’s.
Rijker Verantwoorden
Resilience vraagt om een alternatieve bredere manier van verantwoording. Rijker Verantwoorden illustreert niet alleen de cijfers, maar zet stakeholders aan om met elkaar in gesprek te gaan over veerkrachtig organiseren. Rijker Verantwoorden mobiliseert stakeholders, zet een organisatie in beweging en stimuleert tot anders kijken naar en denken over risico’s. Verantwoording dient op deze manier als middel (ipv als doel op zich) om te laten zien waaraan wordt gewerkt, hoe dit wordt aangepakt, welk breder doel dit dient en welke effecten en (neven)resultaten hieruit voortkomen. Het gevolg is een lerende organisatie die continue reflecteert en adequaat anticipeert op haar (veranderende) omgeving.
Van theorie naar de praktijk
Tot zover de theorie. Maar hoe geef je daaraan handen en voeten? Hoe kan je als (intern) adviseur resilience op de agenda krijgen? Wat in de organisatie blijkt te hebben gewerkt om medewerkers bewust te maken van risico’s en om de organisatie weerbaarder te maken? Hoe kwam het dat het werkte? Wat deed jij als adviseur? Wat zijn de risico’s waar veel meer zou moeten gebeuren? Welke ontwikkelingen wil je niet op zijn beloop laten? Waarom niet? Wat in de context is bepalend voor die situatie? Wie zou je moeten beïnvloeden om te voorkomen dat je als adviseur niet dweilt met de kraan open? Hoe werk je hieraan en wat wil je daarover leren?
Weerbaarheid bevorderen en risico’s managen
Het gesprek over risicobeheersing en een veerkrachtige manier van organiseren moet breed gevoerd worden. Vanuit rijker verantwoorden hebben we daartoe een aanpak ontwikkeld. De kernvraag van rijker verantwoorden is hoe je op een betekenisvolle manier zichtbaar kunt maken wat van belang is in het werk en hoe je richting geeft aan de juiste ontwikkelingen, zelf en samen met anderen. Rijker verantwoorden bij risicomanagement betekent op een communicatieve manier inzichtelijk maken dat weerbaarheid groeit en concrete risico’s worden gemanaged.
Risk & Reslience: doen wat echt gaat werken
Op 7 november 2019 vindt het Risk & Reslience Festival plaats op de Universiteit Twente waar we een sessie verzorgen over Risk & Resilience en doen wat echt gaat werken. Uit de veelheid aan invalshoeken, oplossingen en instrumenten die aandacht krijgen tijdens dit Risk & Resilience Festival komt één belangrijke vraag altijd naar boven: HOE DAN? Hoe krijgt een organisatie het voor elkaar een juiste afweging te maken in de aanpak ván risico’s en het weerbaar maken tégen risico’s. In deze sessie nemen we de deelnemers mee in de succesfactoren in aanpak en uitvoering van hun Risk & Resilience strategie én een praktische manier hóe verantwoording af te leggen over de resultaten daarvan. Doen wat echt werkt vraagt onder andere om kennis van instrumenten en inzichten, om een helder beeld van de context waarin de organisatie zich begeeft, en bovenal het juist beleggen van de verantwoordelijkheid om resultaten te behalen op alle inspanningen die in het kader van Risk & Resilience zijn uitgevoerd. Het benoemen van een Resilience Officer kan daarbij meerdere succesfactoren dienen. Het toepassen van de principes van Rijker Verantwoorden zorgen voor de juiste focus en het juiste gesprek.
