Op 18 november 2021 vindt het seminar De Veilige Gemeente plaats dat wordt georganiseerd door het Haags Congres Bureau en waar RONT Management Consultants een bijdrage aan mag leveren. Het seminar staat in het teken van de aanpak van ondermijnende georganiseerde criminaliteit vanuit een Europees perspectief.
Frank van Summeren, adviseur bij RONT Management Consultants en spreker op het HCB seminar De Veilige Gemeenten.
De aanpak van ondermijnende criminaliteit komt in Nederland steeds hoger op de politieke agenda te staan. Om ondermijnende criminaliteit in ons land daadkrachtig aan te pakken is samenwerking met andere landen noodzakelijk. Criminele netwerken opereren namelijk ook internationaal. Drugs zoals cocaïne wordt in het ene land geproduceerd en vervolgens via verschillende landen getransporteerd naar bijvoorbeeld Nederland, waar het vervolgens weer wordt doorgevoerd naar andere landen in Europa. Maar er zijn ook voorbeelden van synthetische drugs die in Nederland worden geproduceerd en vervolgens worden getransporteerd naar andere landen en continenten. Daarnaast wordt crimineel vermogen van de drugscriminaliteit in andere landen witgewassen om deze uit het zicht van de overheid te houden. Daarnaast maken criminele netwerken handig gebruik van landsgrenzen om uit de handen van rechthandhavende instanties te blijven. Waar grenzen tussen landen voor criminele netwerken nauwelijks een beperking lijken, levert het wel barrières op voor de overheid om ondermijnende criminaliteit slagvaardig te bestrijden. Een voorbeeld hiervan is de uitwisseling van informatie tussen verschillende landen over criminele netwerken wat meestal niet eenvoudig is.
Verschijningsvormen van ondermijnende criminaliteit in binnen- en buitenland
Ondermijnende criminaliteit stopt niet bij geografische grenzen. Dit betekent dat overheden internationaal, nationaal, regionaal en lokaal moeten samenwerken om verschijningsvormen van ondermijnende criminaliteit waar mogelijk te voorkomen en waar nodig te bestrijden. De gemeenten in het district Alphen aan den Rijn – Gouda politie eenheid Den Haag zetten zich samen met hun partners in voor de aanpak van ondermijnende georganiseerde criminaliteit in hun regio. Ze worden hierbij ondersteund door het bestuurlijk ondersteuningsteam (BOT). Op het seminar gaat Bart van der Ende, operationeel specialist bij de politie eenheid Den Haag in op de verbindende rol van het Bestuurlijk Ondersteuningsteam (als onderdeel van het RIEC Den Haag) bij de regionale samenwerking bij de aanpak van ondermijnende criminaliteit.
Samenwerking voor de aanpak van complexe grensoverschrijdende ondermijnende criminaliteit
Eurojust is een agentschap van de Europese Unie dat de samenwerking tussen de gerechtelijke autoriteiten in de EU ondersteunt in de strijd tegen grensoverschrijdende zware criminaliteit waaronder fraude, corruptie en witwassen. Dankzij Eurojust kunnen de nationale autoriteiten bijvoorbeeld eenvoudiger informatie uitwisselen, wederzijdse rechtshulp bieden en personen die verhoord moeten worden uitleveren. Eurojust ondersteunt en versterkt de coördinatie van onderzoeken en vervolgingen van ernstige criminaliteit waar twee of meer lidstaten bij betrokken zijn. Ook staat het de lidstaten bij om ervoor te zorgen dat onderzoek en vervolging doeltreffender worden. Eurojust bestaat uit officieren van justitie en andere openbare aanklagers, rechters en politieambtenaren. Eurojust onderscheidt zich van Europol door zich vooral te richten op het bevorderen van samenwerking tussen de justitiële autoriteiten in de lidstaten. Europol houdt zich meer bezig met de informatie-uitwisseling tussen politiediensten. Tijdens het seminar gaat Han Moraal, bestuurslid bij Eurojust, in op de aanpak van complexe grensoverschrijdende ondermijnende criminaliteit en de rol die Eurojust hierin speelt.
Samenwerken met buurlanden aan de bestrijding van ondermijnende georganiseerde criminaliteit
Landsgrenzen vormen geen belemmering voor criminelen. Sterker nog, criminelen maken bewust gebruik van landsgrenzen om hun activiteiten verborgen te houden voor overheden en opsporingsinstanties. Bij de aanpak van ondermijning blijken landsgrenzen een grote barrière te vormen. Zo kent elk land zijn eigen wet- en regelgeving, talen en zijn er verschillen in de (bestuurlijke) bevoegdheden en verantwoordelijkheden. Daarnaast zijn er grote verschillen in de mate van bewustzijn omtrent ondermijning en specifieker de rol van het bestuur in de aanpak hiervan. Op 17 mei 2018 heeft het RIEC Limburg de opdracht gekregen om in samenspraak met de Belgische ARIEC’s en de bevoegde instanties in Noordrijn-Westfalen inhoud te geven aan een Euregionaal Informatie- en Expertise Centrum (EURIEC) ter ondersteuning van de bestuurlijke aanpak van grensoverschrijdende ondermijnende criminaliteit. De opdracht hiervoor werd gegeven door een intentieverklaring ondertekend door Jan Jambon (toenmalig minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken België), Herbert Reul (Innenminister Nordrein-Westfalen, Duitsland) en Ferdinand Grapperhaus (minister van Justitie en Veiligheid Nederland). Het EURIEC is vanaf september 2019 operationeel en ondersteunt in casuïstiek voor het gehele grensgebied tussen België, Duitsland en Nederland. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met de Nederlandse RIEC’s, de Belgische ARIEC’s en de Duitse partners. Binnen het EURIEC is elk deelnemend land vertegenwoordigd door een of meerdere medewerker(s). De drie accountmanagers, drie juristen, coördinator en projectondersteuner gaan België, Nederland en Duitsland ondersteunen in de aanpak van internationale casussen. Luud Geerlings, coördinator bij het EURIEC, gaat tijdens het seminar De Veilige Gemeente in op de bestrijding van ondermijnende georganiseerde criminaliteit in samenwerking met buurlanden ondersteund door het EURIEC.
Een georganiseerde overheid tegen georganiseerde criminaliteit
Illegale hennepkwekerijen, vastgoedcriminaliteit, mensenhandel, witwaspraktijken… Criminelen verplaatsen zich van de onder- naar de bovenwereld. Ze gebruiken plaatselijke infrastructuren en faciliteiten. Een integer en stabiel bestuur is beter in staat om te voorkomen dat de overheid, door het verlenen van vergunningen, het verstrekken van subsidies of het gunnen van overheidsopdrachten onbedoeld criminele activiteiten faciliteert. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) ondersteunt het lokaal bestuur hierbij. Het ministerie van BZK staat voor de vertegenwoordigers van onze democratie. Het is onacceptabel dat onze politieke ambtsdragers in het vervullen van hun publieke taak te maken krijgen met bedreigingen, intimidatie, fysiek geweld of integriteitsschendingen. Het ministerie van BZK stimuleert en ondersteunt gemeenten en provincies bij hun inspanningen om de bestuurlijke integriteit te versterken. Het ministerie van BZK zet zich daarnaast ook in voor de veiligheid van politieke ambtsdragers en hun gezin. Dit doet het ministerie door het tegengaan van ondemocratische beïnvloeding, het versterken van de preventief-bestuurlijke aanpak van ondermijning, het vergroten van de weerbaarheid van politici en het versterken van ondermijningsgevoelige werkprocessen binnen gemeenten. Tijdens het seminar gaat Anne Jet Plat, coördinator Weerbaar Bestuur bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in op hoe de overheid zich weerbaarder kan maken tegen georganiseerde ondermijnende criminaliteit.
Europese publiek private samenwerking rond de aanpak van ondermijnende georganiseerde criminaliteit
Europol (samentrekking van European Police Office) is een multinationale onderzoeksorganisatie en het samenwerkingsverband van de politiediensten van de Europese Unie. Europol organiseert de informatie-uitwisseling tussen de politiediensten van alle lidstaten van de Europese Unie. Het doel van Europol is om de effectiviteit en samenwerking tussen de autoriteiten van de lidstaten te versterken, om zo zware internationale misdaad te bestrijden. Europol heeft geen uitvoerende macht. Het is een ondersteunende dienst voor de ordehandhavingsdiensten van de EU-lidstaten. Europol kan wel informatie uitwisselen en analyseren. Daarvoor heeft elke lidstaat onder andere een of meerdere liaisons bij Europol gestationeerd en een Europol National Unit (ENU) in eigen land opgericht van waaruit de contacten tussen Europol en de nationale politiediensten plaatsvinden. Eric van der Schild, projectmanager bij Europol, gaat tijdens het seminar in op de Europese publiek private samenwerking rond de aanpak van ondermijnende georganiseerde criminaliteit.
